AKiK:
Beyan olunur meşhurdur. Akiki üzerinde taşıyan (tevazulu, alçak gönüllü) olur ve kibri gururu gider
Bir miktarını kazıyıp dişlere sürseler ağız kokusunu giderir
Dişlerin kanını keser ve beyazlatır.
ANBER:
Tabiatta ikinci derecede sıcaktır. Birinci derecede kurudur. ihtiyarlara faydalıdır.
Ağır yelleri sürer, vücuttan atar, süddeleri, tikanıklıkları açar. Soğuk karın ağrısına, baş ve yüz ağrılarına buhur yani tütsüsü yapsalar faydalıdır.
Nezleleri giderir ve veba bulaşıcı hastalık günlerinde tütsü etmek, içmek ve koklamak havanın ufunetini giderir.
Eğer anberin, șemmamesini, kokusunu felç olan, ağzı eğilen adam devamlı koklasa o hastalıklarından kurtulur ve çok kullanmak kana galeyan, coşmak kaynamak hali verebilir.
Bu durumu gidermek için, ekşi ayva yemek kanı normale döndürür.
İNCİ:
Tabiatı soğuktur. Kurudur. Hafegane Muadildir, Yani faydalıdır. Ferahta altına muadildir. Yani ferahlık vermede altın gibi kıymetlidir. Gamı ve kederi giderir.Vücut organlarına kuvvet verir. Kalp ağrısını giderir. Delilik ve vesvesesini giderir ve zehirleri def eder. Yok eder ve veya ağızda tutmak veya üzerinde götürmek taşımakla kalp zafiye gayet faydalıdır.
KEHRİBAR:
Vereme, hunaga, (boğazda meydana gelen bir hastalık), boğmaca, hafegan, kalp çarpintısı izdırapa (Dövülüp içilmeli)deprenmek, yerekan (sarılık) hastalığına gayet faydalıdır.
LACİVERT TAŞ:
Tabiatı sıcak ve yabisdir, kurudur sevdayı sürer çıkartır. Kana karışan yoğun ve baskın karışımları sürer kanı temiz yapar. Rengi güzel yapar. Gam ve kasveti giderir. Kalbe kuvvet verir ve sevdalılara(kara safralılara) faydalıdır. Kadınların hayızını, âdetini akıtır. Eğer siğillere sirke ile sürseler giderir yok eder.
MERCAN:
Tabiatı ikinci derecede soğuktur ve kurudur .Kabız edicidir. Kansızlığa faydalıdır. Kanı tutar yani keser ve özellikle rahatlık verir. Eğer dişe sürülürse cila ve parlaklık verir, kuvvet verir ve bazen cin tutanın ve nikris. ayak parmaklarında meydana gelen müzmin hastalığa tutulanin boynuna taksalar bu hastalıktan kurtulur.
MiSK:
Eğer mizacı sıcak olanlara taze halis miski koklatsalar burun kanını akıtır. Eskidikçe harareti az olur.
Sevdadan zayıf olmuş kalbe ziyade kuvvet verir. İnsanın bedenini güzel yapar.
İç ve dış organlara kuvvet verir. Özellikle Aza-i Reiseye, başa kuvvet verir. Eğer azıcık zaferanla buruna çekseler soğuktan olan baş ağrısını def eder, giderir.
Beyne kuvvet verir. Malihulyayı, yani gereksiz düşüncelere İhtiyarlara faydalıdır.Fikri güzel yapar ve felç hastalığı olanlara ve sekteye faydalıdır.
SEDEF:
Burnu kanayan kimseye sirke ile ezip burna koysalar kanı keser.
Fikri ve düşünceyi ve sekteye faydalıdır.
Bir kimsenin gözünde kıl bitse ve kili çekip yerine se ekseler bir daha bitmez.
Her parcasını delip bir miktar sedefi küçük çocuklar boynuna taksalar dişleri çabuk çıkar.
Bir kimseden kan gelse sapı dövüp vursalar sakin olur.
Kuluncu olan kimseye kalaylı çanaktan, kaptan su içirseler hoş iyi olur.
Bir evde sedefi yakıp tütsü etseler sinekler kırılıp yok olur.
Saf zeytinyağı ile karıştırıp bit düşen adama sürseler bitler kırılıp kalmaz.
Gül yağı ile karıştırılıp nasira sürseler hoş, iyi olur.
Billur parçasından bir kısmını ağrıyan yere koysalar iyi olur, hoş olur. Biiznillah Teâlâ.
Bir tatlı nesne ile karıştırılıp bir yere koysalar onu yiyen sinekler derhal kırılıp yok olur.
Zac, kara boya yağı, bunları uyuza, çıbana, nasıra ve burun kanına sürseler hoş, iyi olur.
Bir kadın doğuramasa denizköpügünden bir dirhem, 3 gram içse kolaylıkla doğurur.
Evin içinde zacı, siyah boyayı tütsü etseler o evden sinek ve fareler kaçar.
Uyuza sürseler şifa bulur.
Gözüne su inen kişi tavuğun döşündeki taşı taşısa iyi olur.
Zehir içen, bir dirhemini, 3 gramını ezip içerse kurtulur.
Eğer beyaz taşı bir kimse üzerinde tassa üzerinde taşırsa hoş olur.
Tavukgöğsünde taş olur. O taşı bir saralı, epilepsi hastası
Çocuğu düşen bir kadın değirmen taşından bir parçasını üzerinde taşısa karnındaki çocuk düşmez.
YAKUT:
Yakut bir taştır.
3 türlüdür; kırmızı, sarı, mavi. En iyisi nar tanesi gibi kırmızı, kırmızı olanıdır. Ona yakut-i rumman derler.
Yakut tüm taşlardan ağırdır. Yeseler kalbe kuvvet verir. Ve yürek oynamasını def eder, yok eder.
Eğer macun edip yeseler tüm zehirlerin zararını giderir. Ve kalbe ferahlık verir.
Hekim Aristo buyurur ki, yakutu yüzük halinde taşıyan ve boynuna asan, takan adama, taun, bulaşıcı çok mühim hastalık isabet etmez, dokunmaz. Ateşe yanmaz. Halkın gözüne heybetli görünür, yıldırım vurmaz ve suda boğulmaz. Parmağında yakut yüzük olanın suya battığı ve suda boğulduğu görülmemiştir. Ve Ehli Hintten Mervii der ki; bir adamın yanında yakut olsa başka zaman çekemediği yayı yanında yakut olduğu zaman çekmeye kadir olur.
Çok susamış bir adamın ağzına yakutu koysalar susuzluğu geçer ve rahat eder.
Kenzü’l Sıhhati’l Ebdaniye